Waar is Pientje?

Passend onderwijs, trajectvoorzieningen, zorgstructuren—allemaal dure woorden die om je oren vliegen in het schoolleven. Iedereen heeft het over leerlingen die extra hulp nodig hebben, de zorgleerlingen met stempels en de bollebozen die dreigen af te haken. Maar waar is Pientje?

Pientje is geen echte naam, maar staat voor die leerling—of eigenlijk die duizend leerlingen—die ‘gewoon’ op school zitten. Pientje haalt nette cijfers, maakt geen stampij, doet haar werk en gaat weer naar huis. Ze vraagt niks, ze klaagt niet, en juist daardoor verdwijnt ze in de massa.

Koffie en een besefmoment Vanmorgen, tijdens een bakkie pleur met mijn congierge gappie, keken we elkaar eens aan en beseften: Pientje, die hebben we niet in de smiezen. In de drukte van zorgoverleggen, begeleidingstrajecten en gepersonaliseerd leren, raken de leerlingen die 'lekker meedoen' een beetje uit beeld. Niet omdat we dat expres doen, maar gewoon omdat de urgentie ergens anders ligt. Pientje is er altijd, maar niemand heeft het over haar.

De stille schaduw In ons streven om iedereen bij de les te houden, dreigt Pientje degene te zijn die nergens echt bij hoort. Is dat erg? Best wel. Want deze leerlingen voelen zich vaak niet echt verbonden met school. Ze doen hun ding, maar het is niet per se hun plek.

Het linke is: we merken het pas als het te laat is. Als de motivatie langzaam opdroogt, als ze zonder mokken onder de radar door glippen, of ineens afhaken zonder dat iemand het zag aankomen.

Wat kunnen we fixen? We moeten simpelweg wat scherper zijn. Hoe vaak kijken we niet naar de leerlingen met problemen, maar vergeten we de leerlingen die ‘gewoon’ hun ding doen? Een paar kleine aanpassingen kunnen al wonderen doen:

• Even checken bij iedereen. Niet alleen de ‘lastpakken’ of ‘risicoleerlingen’ hebben een gesprekje nodig. Ook de stille krachten verdienen aandacht.
  Ik loop als docent en ondersteuner elke dag een rondje school en zeg ze gedag.
• Waardering geven. Gewoon een ‘Hé, ik zie dat je altijd je huiswerk fikst, lekker bezig!’ kan al het verschil maken.
• Echt luisteren. Laat leerlingen af en toe gewoon eens zeggen hoe ze school ervaren, zonder dat ze eerst moeten vastlopen.
• School als een team zien. Aandacht hoeft niet alleen van docenten te komen. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat leerlingen elkaar ook in de smiezen houden?

Pientje is geen uitzondering, ze is overal. We moeten zorgen dat ze niet verdwijnt in de grote hoop, maar gewoon gezien wordt. Want ook als je 'gewoon' bent, hoor je erbij.

Eric Redegeld
Docent en Ondersteuner